TREN YOLU MEDENİYET YOLU DEMEKTİR
150 yıl kadar önce Fransızlar Mudanya Bursa hattına tren rayları döşemişler ve tam 70 yıl yolcuların refahını sağlamışlar. Bugün o Ray ve İstasyonlardan bir iz dahi kalmamış.
Cumhuriyet ve Kurucu İrade’nin kadroları ise Bursa’yı Tarım ve Sanayi’nin birlikte gelişeceği bir şehir olarak tasarlamıştır. Bu tasavvura lazım olan bütün yatırımları yapmış, geriye sadece Tren raylarını döşemek kalmıştı. 1938’e kadar Bursa’ya Tren raylarının döşenmemesinin çok makul, izaha muhtaç olmayan sebepleri vardı: Orta ve Doğu Anadolu zifiri karanlık içindeydi.
Kurucu İradenin Kadroları, İstiklal Harbi Zaferle sonuçlanmadan önce, gelecekte neler yapacağının idraki içindeydi.
Tarih, henüz 28.Kasım.1920 ile 4.Aralık.1920 arasıdır.
İzmit Mebusu Sırrı Benlioğlu konuşuyor.
“İdare teşkilatında merkez ittihazı, ya ticaret olur, ya siyasi veya iktisadi olur. Hiçbir sebep olmasa, yalnız müstakil bir sebep Giresun’un Liva (Vilayet) merkezi olması için kafirdir.
Bunu arzedeceğim.
Vaktiyle Dersim Livası hakkında rapor verdiğim zaman orada hükümetçe tatbiki arzu olunan ıslahat meyanında Dersim Livasının merkezi arasında mütaeddit yollar yapılması lüzumu tezekkür etmişti.
Ancak Dersim’e bir teneffüs mahalli, bir kapu, bir pencere açmak lazımdır, o da Dersim merkezi olan Hozat kasabası ile Giresun arasında bir şosa yapılması ile kabil olacağı tetkikat ile anlaşılmıştır. Giresun şosesi Dersim’e hayat İfaza (su) edecektir, feyz ve nur verecektir. Yalnızca Dersim’in ıslah edilme sebebi bile Giresun’un Vilayet olmasına kafidir. Takdir zatı alilerine aittir.”
Karasi (Balıkesir) Mebusu Vehbi Bey:
“Yalnız Dersim değil, o havalide Anadolu’nun dahilide ne tarafa doğru giderseniz oraların merkezi Giresun’dur. Yani Giresun ticari bir merkezdir. Anadolu’nun kapusunun biri de Giresun’dur.”
Lazistan Mebusu Dr. Abidin Bey:
“Efendiler, Giresun’un göstermiş olduğu fedakarlık ve bahusus şu inkılap dolayısıyla göstermiş olduğu fedakarlık cidden tarihi Osmaniyede (Osmanlı’da) ve tarihi İslam’da altın kalemle yazılacak şeylerdir. Bir defa ne Ordu, ne Trabzon, hatta Trabzon’un nefsi kasabası… (Böyle bir fedakarlık yapmamıştır, yapamaz..)
… Giresun kadar fedakarlık yapanı gerek malen ve gerek canen islamların fedakarlığı kadar, hatta mıntıkai intibaiyemde (Makedonya’da) bile görmedim.”
Sonuçta üç günlük bir müzakereden sonra Giresun 4.Aralık.1920 tarihinde Vilayet yapılmıştır.
YEŞİL BURSA’DAN ARABA
MEZARLIĞINA DEĞİŞİM DÖNÜŞÜM
Milli mücadelenin zaferinden hemen sonra; başta Gazi Mustafa Kemal Paşa olmak üzere Kurucu İdarenin önderleri Bursa’yı mesken tutmuşlardır. Bursa’nın ivedilikle kalkınması için seferber olmuşlardır. Hatta bu alaka o kadar açık cereyan etmiştir ki ; Gazi Paşa; 16.Mayıs.1919’da ayrıldığı İstanbul’a 1.Temmuz.1927 tarihine kadar gitmemiştir, 8 yıl bilhassa Bursa ile meşgul olmuştur.
Sadece Gazi Hazretleri değil; Mahmut Celal Bayar, Recep Peker, Şükrü Kaya, Mustafa Necati, Muhittin Baha, Şükrü Saracoğlu, Operatör Emin Bey, Karacabey Müftüsü Mustafa Fehmi Gerçeker ve Ahmet Ferit Tek gibi Türk İnkılabı’nın bütün önderleri ellerindeki imkanları azami derecede sarf ederek Bursa’yı Sanayi ve Tarımda numune şehir yapmışlardır. Tasavvurlarını gerçekleştirmişlerdir.
MUDANYA’DAN KALKAN VAPUR
Tarih 14.Haziran.1926
Karadeniz Vapuru “Seyyar Sergi Gemisi” halinde getirilmiştir. İçinde; Çeşitli Madenlerden numuneler, Kütahya Çini Mamulatı, Sebze ve Meyve Konserveleri, Kurutulmuş Sebze ve Meyveler, Pamuk, İncir, Üzüm, Ceviz, Fındık, Afyon, Kuru Fasulye, Nohut ve Mercimek vardır.
Halılar, Seccadeler vardır.
Kehribardan yapılmış hediyelik eşyalar vardır.
Henüz emekleme çağındaki Genç Cumhuriyet’in iki yıl içerisinde istihsal ettiği Sanayi ve Tarım malları Avrupa limanlarında görücüye çıkacaktır. Seyyar Sergi Gemisi’nin seyahati tam üç ay sürecektir.
Cumhuriyet Gazetesi; 13.Haziran.1926
“Yaptığım tahkikata nazaran Gazi Paşa yarın Seyyar Sergi Gemisi’yle Mudanya’dan Bandırma’ya teşrif edecekler ve on ikide Bandırma’da bulunacaklar ve öğle yemeğini sergi gemisinde tenavül (yemek yeme) buyuracaklardır. Kendilerine Başkatip Tevfik (Bıyıkoğlu), seryaver Rasuhi (savaşçı), vali Kemal (Hasan Kemal Gedeleç) Beylerle Bursa Belediye Reisi ve fırka müfettişi beyler refakat edeceklerdir.”
Cumhuriyet Gazetesi; 15.Haziran.1926
“Gazi Paşa Hazretleri’nin Mudanya’dan Bandırma’ya kadar Seyyar Sergi Vapuruyla vaki seyahatlerine ait tafsilatı dün yazmıştık. Bugün de Reis-i Cumhur Hazretleri’ni takip eden muhabirimizin Bandırmalıların heyecanlı istikbal (Karşılama) tezahüratına ait anlattıkları yeni ve fotoğraf muhabirimizin çektiği resimlerden bazılarını derc (yayınlamak) ediyoruz. Seyahate iştirak eden muhabirimiz Bandırma’da yapılan tezahüratı anlatırken diyor ki:
“Şehir donanmış, halk iskele ve caddeyi doldurmuştu. Gazi Paşa Hazretleri (Kartal) İstimbotu’yla karaya çıktılar. Kadın erkek genç ve ihtiyar bütün Bandırmalılar çatıları doldurmuştu.”
Bu gemi il seyahat eden Celal Esat Arseven yazıyor:
“Karadeniz, Mudanya’dan Bandırma’ya kadar riyaset-i cumhur bayrağını taşıdı. Gazi sergiyi beğenmiş ve imtihanı geçmiştik.
Akşama doğru Gazi bizi, biz Gazi’yi selametledik ve güneşin battığı tarafa doğru yol aldık.”
FİKİRLER DAVRANIŞLARLA İSPAT EDİLİR
Bugün daha iyi anlıyoruz ki; Gazi Paşa’nın her attığı adımın muhtevası zengin bir manası vardır.
Birinci manası, Türk köylüsünedir; Ürettiğin mallar, artık pazara indirdiğinde boynu bükük beklemeyecektir; arkanda Türk Devleti vardır, onları alır, gerektiğinde dışarıya satar. Onun için daha çok üretmelisin.
İkinci manası vardır ki en az birincisi kadar mühimdir; Haçlı Seferinden beri Batı’nın münevverleri, basın mensupları Türklerin üretimden anlamadığını, eşkiyalıkla geçindiğini, dolayısıyla “Barbar“ olduğunu yazıp çizmektedir. Bu hal, kürsülerde nutuk atarak izale edilemez. Müspet davranış ve tutumla izaha muhtaçtır.
Nitekim,1927’den itibaren, Batı basınında Türk yazınca hemen yanına “Barbar“ kelimesini yazmak alışkanlığı terkedilmeye başlanmış 1933’e gelindiğinde hemen hemen sönmüş bir hal almıştır.
Karadeniz, nihayetinde ticari bir gemi olarak gözükmesine rağmen bir çok Avrupa Limanlarında Devlet Töreni ile karşılanmış azami derece itibar görmüştür.
DEMOKRATLARA(!)
YAPACAK BİR TEK İŞ KALMIŞTI
Bursa’ya Tren Yolları inşa etmek.
Bunu yapmadılar, demokrasi gevezeliği yaptılar.
O güzelim Tarım alanlarına beton döktüler.
Ateşli Müslüman ve Osmanlıcı geçinmelerine rağmen, Osmanlı eserlerinin bağrına Doğanbey konutları gibi hançerler sapladılar. Yetmedi, bir de kahpelik yaptılar; Kurucu İrade’yi batı taklitçisi olarak itham ettiler; fakat kendileri Türk mimarisine uygun bir tek bina yapmadılar, tamamı batı taklitçisi ucubeler diktiler, tabiatı ve nimetlerini katlettiler. Petrolü olmadığı halde petrole bağımlı ne kadar iş varsa onu yaptılar. Oysa Tren, araba mezarlığından ve petrol illetinden kurtulmanın yegane yolu idi.
Demokratlara ter bir iş kalmıştı:
Bursa’yı Tren Rayları ile Ankara’ya, Anadolu’ya, Marmara ve Ege Denizi’ne bağlamak; üretilen malların dağıtımını yaparken tabiata ne İnsana karşı cinayet işlememek!
Bugünlerde her yıl Sakarya Harbi’nde verdiğimiz şehit sayısı kadar;7.500 ile 8.000 arasında Trafik cinayetlerine kurban veriyoruz.
Bursa’dan Ankara’ya, Bursa’dan Edremit-Burhaniye limanına ve Bursa’dan Mudanya ve Bandırma Limanlarına en az iki gidiş ve iki geliş olmak üzere çift hatlı Tren rayları döşemek. Bursa ve çevresinin üretimini en yakın limanlara sağ salim ulaştırmak.
Bunu cinayet işlemeden yapmak…
AİDİYET VE ZİHNİYET MESELESİ
Şükrü Saraçoğlu; 17.Mart.1943’te Hükümet Programını açıklarken; “Mamur bir Türk Vatanı, mesut bir Türk Milleti, Kuvvetli bir Türk Devleti; işte bizim hedefimiz“ demiştir.
1946’dan itibaren bu sözler unutturulmuştur.
Bu milli hedefler yerine “demokrasi“ konulmuştur.
Her gelen hükümet “daha çok demokrasi“ vadetmiştir.
Yukarıda işaret ettiğimiz Giresun’u Dersim’e bağlayacak “Eğribel Geçidi“ ne yapılması zaruri olan Eğribel Tüneli halen de yapılmamıştır. Buna mukabil Trabzon, Rize ve Gümüşhane’yi birbirine bağlayan tam 70 adet Tünel yapılmıştır. Bu 70 Tünel acil ihtiyaç olmadığı gibi, üretime katkısı da yoktur. Ve bunların her biri Giresun’a yapılacak bir tek tünelden en az 70’er kat daha pahalıya mal olmuştur. Ve Giresun cezalandırılmıştır!
İşte Bursa’ya Treni getirmeyen zihniyet budur.
Şayet bu gün Bursa’da yaşayan üç milyon nüfusun içinde 3 Pontus zihniyeti taşıyan kişi yaşıyorsa ayrıca casus aramaya lüzum yoktur. Ve bunların İslamcı geçinmelerine aldanmamak gerekir. Zira, onların arkasında muazzam batı desteği vardır.
Değerlendirilmesi dileğiyle.
Bursa; 15.Ağustos.2018 / İ. Ruhi GÖBÜT
