Serbest Piyasaya hareket gelmesi için TMO fiyatını revize etmelidir
Cumhuriyet Halk Partisi Giresun Milletvekili ve TBMM Başkanlık Divanı Üyesi Necati Tığlı: Serbest piyasada çakılan fındık fiyatları iktidarın tezlerini alt üst etti.
CHP Giresun Milletvekili Necati Tığlı, “Aralık ayının ortasından Ocak ayının ortasına kadar Avrupa ülkeleri, Noel nedeniyle fındık alımını durduracak ve ancak Ocak ayının 20’sinden sonra alıma başlayacak, dolayısıyla fındık fiyatlarının daha da düşme tehlikesi var, acilen yeni bir kararname ile TMO’nun 31 Aralık’ta sona erecek alım tarihini ileri bir tarihe çekmesi ve taban fiyatı 27 liraya yükseltmesi gerekiyor” dedi.
Fındığın üretiminden ihracatına kadar her aşamasının yabancı birkaç firmaya teslim edildiğini ve TMO’nun müdahale alımıyla üretici lehine fiyat istikrarı sağlamasının ve dengeleyici bir kurum olarak piyasada var olmasının ancak belli parametreler dahilinde gerçekleşebileceğini ifade eden Tığlı, “TMO fındığı alıp stok yapıyor, işlemiyor. Hâlbuki 17 liraya aldığı fındığı, 24 liraya piyasaya satarak ciddi kazanç da sağladı. Oysa bu görev Fiskobirlik’e verilmiş olsaydı, alıp işleyecek, katma değer kazandırarak mamul hale getirip satacaktı. Piyasanın üzerinden bir fiyatla alım yapacak, gerekirse fiyatını revize edecek böylelikle üreticimiz lehine bir denge unsuru olacaktı. TMO’nun yanlış belirlenmiş bir taban fiyattan alım yapması mümkün olmadı, fiyatını da yukarı çekemeyince işlevsiz hale geldi” vurgusunu yaptı.
DÜŞEN FINDIK FİYATLARINI AKP AÇIKLASINDA ÖĞRENELİM
CHP’li Tığlı, “Yabancı alıcıların yönlendirmesiyle açıklanan yüksek rekolte ve ardından düşük taban fiyat denklemiyle TMO’nun fiili olarak fındık alımından çekildiğini, piyasanın yabancı alıcıların insafına terkedildiğini görüyoruz. Şu anda üretici fındığını satmıyor, rekolte az, piyasanın ihtiyacı var o zaman fiyatların yükselmesi, aynı kalması bir tarafa düşmesinin sebebini AKP’liler açıklasın biz de öğrenelim” dedi.
Taban alım fiyatı belirlenmeden defalarca 27 TL olması en kötü 25’in altında olmaması gerektiğini ve bunun gerekçelerini ifade ettik. Destekleme taban fiyatı düşük tutularak, TMO üzerinden yapılacak müdahale alımı işlevini yitirmiş durumda. Rekolte geçtiğimiz sezona göre en az yüzde yirmi daha az demiştik “geçtiğimiz yıl 3.03 dolar bandında serbest piyasada seyreden fiyatın bu yıl % 20 rekolte düşüşüne paralel olarak serbest piyasada 3.60 Amerikan doları olarak gerçekleşmesi beklenir demiştik, Temmuz ayındaki kur hesabından dahi fiyat 24.5 – 25 TL olmalıdır demiştik diye sözlerine devam eden Tığlı, Fakat bugün döviz kurları o günün de çok üzerinde seyrediyor, bu baskılanmış müdahale edilmiş kur politikalarıyla yani döviz daha da yükselebilir. Ayrıca bu yıl her üründe olduğu gibi fındıkta üretim ve girdi maliyetlerinin artışı rekor düzeyde oldu” vurgusunu yaptı.
Milletvekili Necati Tığlı’nın yaptığı açıklamada ki satırbaşları şöyle: Biz bunları söylerken AKP Milletvekilleri, tarafından oluşturulan Fındık Çalışma Grubu Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye 22.5 TL olsun diyerek fiyatı zaten aşağıda tutma gayretlerine lobi desteği sağlıyordu. Destekleme alımı taban fiyat politikanız yanlış olmasaydı fındık fiyatı kısa sürede 30 TL’yi geçerdi. Verdiğiniz fiyat piyasada tavan fiyat olarak suiistimal ediliyor.
ÜRETİCİ HER SÖYLEDİĞİNİZİ YAPTI PEKİ FINDIK NİYE DÜŞTÜ
Maalesef, TMO fındık üreticisinin tepkisini soğuran bir enstrüman haline getirildi. Fındık üreticisinin yanında bir iktidar görüntüsü yaratmak için destekleme alımıyla üreticinin gönlü alınıp, Ferrero liderliğinde az sayıdaki firmaya sağlanan iktidar desteği gözden kaçırılmaya çalışıldı.
Üreticiye ihtiyacınız kadar fındığı pazara indirin dediniz indirmedi, döviz arttı, dolayısıyla dünyadaki alıcılar için bizim fındık şu anda çok ucuz, bu fiyattan ne ülkemizde ne dünyada hiçbir kuruyemiş kalmadı, peki fındık fiyatı hala neden düşüyor? Neden yükselmiyor? Bu manipülasyonu kim yapıyor, talep ve ihtiyaç olduğu halde, fındık halen üreticinin deposundayken, daha da ucuza alma çabası, fiyatı aşağıda tutma politikası nasıl başarılı oluyor? Fındığını beklet dediniz olmadı, şimdi üreticimize yeni tavsiyeleriniz olacak mı?
SERBEST PİYASA YALNIZCA SERBEST PİYASA DEĞİLDİR
Üreticiden direkt alıcı durumunda olan irili ufaklı fındık tüccarları ve fındık fabrikaları da Ferrero liderliğinde diğer güçlü şirketler ve oluşan uluslararası tekelin kontrolü altındadır. Fındığın fiyatını, arz talep eğrilerinin ötesinde dünyada fındık tekeli haline dönüşen sermaye grubu belirlemektedir. Ayrıca bu firmalar yalnızca kendi ihtiyacı olan fındığı alarak piyasada yer almak dışında, diğer alıcıları da yönlendiren bir işleve sahipler. Sorun budur. Burada iktidarın üretici lehine denge arayışı algı yaratmadan öte gitmiyor, eninde sonunda ürünün ve üreticinin kazanmasını, ülkemizin ihracattan daha fazla gelir elde etmesini engelleyen uluslararası tekellerin daha fazla kar elde ettiği bir fındık politikasına dönüşüyor.
Üreticimizin fındığı halen büyük oranda depoda. Koronavirüs (COVİD-19) sürecinin belirsizliği gıda ürünlerine artan talebin fiyatları yükselteceği beklentisi hâkim ve fındık fiyatının artacağını düşünen üretici elindeki ürünü satmıyor. Diğer ürünlerde artışı görüyor üreticimiz, döviz artışını görüyor, dünyada fındığa olan talebi biliyor, ürününü haklı olarak bu fiyata satmıyor. Üretici ürününün değerini biliyor çünkü alın teri var, maliyeti var Karadeniz’in dik yamaçlarında fındığını yetiştirmek için sağlığından canından veriyor değerini bilir, ama sen sırtın terlemeden onun alın terini anlayamayacağın için kıymetini bilemezsin. Israrla 22 ile 23 liradan alma gayretinde olan birkaç firma ve onlara bağlı aracılarla üreticiyi bu süreçte yalnız baş başa bırakıp köşenize çekildiniz. Fiskobirli’ğe sahip çıkmayıp piyasada bir aktör olmasına mani oldunuz. Üstüne TMO’yu da doğru fiyat politikasından sahaya sürmeyince üreticiyi serbest olamayan piyasanın aktörleriyle yalnız bıraktığınızda ortaya çıkan sonuç bu olacaktı. Hızla kararlar alınıp piyasanın üreticiyi daha da sömürecek fiyat politikasına müdahale edilmelidir.
